Başarılı Yaşlanma Ölçeği (BYÖ) Türkçe Versiyonu

Bu çalışmanın amacı Reker (2009) tarafından geliştirilen Başarılı Yaşlanma Ölçeğinin (BYÖ) Türkçe’ye çevrilmiş formunu oluşturma, ölçeğin geçerlik ve güvenirliğini göstermektir. Araştırmada tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada ölçek sahibinden, kurumdan yazılı, katılımcılardan ise sözlü onay alınmıştır. Çalışmanın katılımcılarını Ankara İli Çankaya İlçesinde yaşayan 60 yaş ve üzeri 151 kadın, 359 erkekten oluşan toplam 510 kişi oluşturmuştur. Veriler 14 maddeden oluşan BYÖ kullanılarak toplanmıştır. Ölçeğin İngilizce orijinal formunda 3 alt bileşen vardır. Bu alt bileşenler ve madde sayıları şöyledir: 1. Sağlıklı hayat biçimi (4 madde), 2. Uyumsal başa çıkma (4 madde), 3. Hayata bağlılık (5 madde), Ölçek Likert tipinde olup 1 (Kesinlikle Katılmıyorum)-7 (Kesinlikle Katılıyorum) arasında değerlendirilmektedir. Özgün ölçeğin toplam ve alt bileşenlerinin Cronbach Alfa güvenirlik katsayıları .72-.84 arasında değişmektedir. Verilerin değerlendirilmesinde güvenirlik için Cronbach Alfa katsayısı ve geçerlik için bir Yapısal Eşitlik Modeli türü olan Doğrulayıcı Faktör Analizi (Confirmatory Factor Analysis) kullanılmıştır. Ölçeğin dil geçerliği çalışmasında uzmanlar tarafından çeviri ve geri çeviri yapılmıştır. İçerik geçerliği için yedi uzmandan görüş alınmıştır. Modelin uyum indeksleri doğrulayıcı faktör analizi ile hesaplanmış ve model iyi uyum göstermiştir [χ2 (27): 64.993, p < .01; χ2/df: 2.407; SRMR: .0319; RMSEA: .053; NNFI: .960; IFI: .976; CFI: 976; GFI: .976; AGFI: .951]. Türkçe uyarlama ölçekte Uyumsal Başa Çıkma ve Hayata Bağlılık faktörleri arasında ilişki .93 bulunduğundan bu faktörlere literatüre uygun olarak Sorunlarla Mücadele Etme olarak adlandırdığımız ikinci düzey bir faktör tanımlanmıştır. 11 inci madde orijinalinde de olduğu gibi hiçbir faktöre ağırlıklı olarak yüklenemediğinden, diğer 1 numaralı madde faktör yükünün .400’den az olması; 4 ve 14 numaralı maddeler ise uyum geçerliğinde Ortak Açıklanan Varyans (OAV) ölçütü olan .500’ün üzerinde olmaya önemli düzeyde katkıda bulunamadıkları için ilgili faktörlerinden çıkarılmışlardır. Sonuç: Çalışmada BYÖ’ ün yaşlılara ilişkin tutumları ölçmek için geçerli ve güvenilir bir araç olduğu tespit edilmiştir. Bundan sonra yapılacak çalışmalar için, BYÖ’ ün farklı sosyo-demografik özelliklere sahip gruplarda uygulanması ve bu gruplardaki geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi önerilmektedir.